Nieuws 2010

(24 december 2010)

Dit wordt toch wel een heel straffe wintermaand. Vooral de combinatie van kou en veel sneeuw komt niet vaak voor.

(21 december 2010)

De grootste kou is nu verdwenen. Afgelopen nacht ging het kwik volledig onderuit. De combinatie van sneeuwdek en brede opklaringen zorgde in Kleine Brogel voor een minimumtemperatuur van -12.7 graden.

(19 december 2010)

Wat een winterweer!

(16 december 2010) Het jaar 2010 wordt een relatief koud jaar. De maanden januari, februari en mei waren kouder dan gemiddeld. December 2010 wordt zonder twijfel ook een erg koude maand met behoorlijk wat ijsdagen. Juni en juli waren erg warm.

Op basis van de temperatuurprognose voor de volgende 14 dagen kom ik op een jaargemiddelde van 9,7 graden. Het is geleden van 1996 dat we nog zo'n koud jaar hadden.

Veel mensen zien in dit koude jaar het bewijs dat de klimaatwijzigingen larie zijn. België is natuurlijk maar een heel klein stukje van de wereld... En zelfs op wereldniveau zullen er in de toekomst warme en minder warme jaren zijn. Maar de trend (over tientallen jaren) is wel duidelijk.

Ik heb het al vaak gezegd en zal het in de toekomst nog vaak moeten herhalen: een eenmalige gebeurtenis kan je niet toeschrijven aan de klimaatwijzigingen. Voor- en tegenstanders van global change hebben in het verleden vaak geprobeerd munt te slaan uit een overstroming, een hittegolf, een sneeuwstorm, een orkaan... Dat is fout.

Je moet de klimaatwijzigingen zien over een heel lange periode.

(2 december 2010)

(28 november 2010) Diverse computermodellen voorspellen al enkele dagen een zeer koude week. Het zou zelfs tot een heuse koudegolf kunnen komen. Daarvoor hebben we vijf dagen nodig met negatieve minimumtemperaturen, en op drie van die vijf dagen moet het ook overdag blijven vriezen.

Hoe uitzonderlijk is een koudegolf in november? Ik ben even in de statistieken gedoken. In Ukkel waren er novemberse koudegolven in 1849, 1875, 1879, 1890, 1993 en 1998 (de vroegste van allemaal, van 20 tot 24 november 1998).

Het gebeurt dus nog dat er gruwelijke kou is in november. Ik moet er bovendien bij vermelden dat - als het nu tot een koudegolf zou komen - die koudegolf al voor een stukje in december zal vallen.

Door al die kou wordt er natuurlijk druk gespeculeerd op de winter die zal komen. Wordt het dan toch een koude winter? Is een novemberse koudegolf traditioneel het begin van een barre winter? Ook dat heb ik opgezocht.

De winters van 1879- 1880 en 1890- 1891 waren inderdaad zeer koud (en droog). De winters van 1849- 1850 en 1875- 1876 waren iets kouder dan het gemiddelde. En de winters van 1993-1994 en 1998-1999 waren ronduit zacht (en nat). Je kan alles zelf nakijken op mijn winter-klimaatpagina.

Conclusie: een koudegolf in november heeft geen voorspellende waarde. De winter van 2010-2011 kan alle kanten op.

(26 november 2010) De voorbije dagen is er in de media druk gespeculeerd over overvloedige sneeuwval voor vandaag, vrijdag 26 november 2010. Er doken zelfs ware cowboyverhalen op waarin werd gewaarschuwd voor monsterfiles met een totale lengte van 2000 km. Vandaag was dus de dag van de waarheid... en ik heb niet veel sneeuw gezien ;-)))

Al dagenlang heb ik verteld dat de sneeuwzone ten westen van ons land zou blijven en dat enkel de kuststreek zou geconfronteerd worden met winterse buien. Maar toch bleven de media volharden in de boosheid.

Er werd dan steevast verwezen naar de "strenge winter van vorig jaar". Dat is erg kort door de bocht. De winter van 2009-2010 was kouder dan we gewend zijn en er viel meer sneeuw dan gemiddeld. Maar echt streng kan je de voorbije winter echt niet noemen. Ik vraag me af wat de kranten zullen schrijven als we een winter beleven zoals die van 1978-1979 of die van 1962-1963.

Vroeger was er in de media veel minder aandacht voor de grillen van het weer. Een voorbeeld: in november 1993 viel er zeer veel sneeuw en waren er in Ukkel vijf ijsdagen, dat zijn dagen met negatieve maximumtemperaturen. Dat was pas straf... maar er werd bijna niet over bericht. Nu is 1 enkele slippartij voldoende om heel België uit te roepen tot 1 grote ijsvlakte.

Overdrijven is tegenwoordig blijkbaar de norm geworden. Alle onzekerheden en vraagtekens die weermensen inbouwen in een weerbericht, worden er door de media uitgehaald en vervangen door uitroeptekens.

(14 november 2010) Het was verwacht, het is gekomen: op verschillende plaatsen vandaag wateroverlast door de aanhoudende regen. We spreken over een druipsleper: een neerslagzone die lange tijd blijft hangen boven een bepaalde regio en op die manier grote neerslaghoeveelheden kan genereren.

Hieronder de neerslaghoeveelheden van 11 november 2010 om 7 uur 's ochtends tot 14 november 2010 om 7 uur 's ochtends.

Achtergrondinformatie bij deze cijfers vind je hier en hier. Winter-wateroverlast is niet nieuw. Ook in 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1966, 1976, 1980, 1993, 1995, 1998, 1999 en 2002 waren er in ons land problemen als gevolg van grote neerslaghoeveelheden.

(11 november 2010) Zoals verwacht kregen we vandaag onstuimig en stormachtig weer. De felste rukwinden werden gemeten in de Ardennen. Op de luchthaven van Bierset haalden we 101 km/h. Gelukkig was iedereen gewaarschuwd en vielen er geen dodelijke slachtoffers.

Op de meeste plaatsen viel er 10 tot 20 mm neerslag.

Het stormweer had alvast 1 positief gevolg. Bij het gaslek in Rotselaar werd een rampzalige ontploffing vermeden omdat het zo hard waaide en regende. Een geluk bij een ongeluk...

Tot en met zondag 14 november verwachten we elke dag veel regen. De meeste computermodellen berekenen zo'n 50 mm neerslag op 48 uur tijd. Er is dan ook kans op lokale wateroverlast.

Vooral in de laaggelegen gebieden moet je extra waakzaam zijn. Woon je vlakbij een een beek? In een (van oorsprong) natuurlijk overstromingsgebied? Heb je een kelder? Neem dan tijdig je voorzorgen.

Beter voorkomen dan genezen.

(4 november 2010) We hebben een uiterst zachte nacht achter de rug. In Ukkel ging het kwik tussen 19 uur gisterenavond en 7 uur vanochtend niet onder de 14.0 graden.

Vergelijkbaar warme novembernachten waren er op 1 november 1968 en 6 november 1834.

Het is onmogelijk om een echte rangschikking op te maken van zachtste novembernachten ooit. Tot mei 1983 werd immers gemeten in open thermometerhutten en die gegevens zijn iets verschillend van de metingen die we bekomen met gesloten thermometerhutten.

Er bestaan wel gemiddelde correctiefactoren om een open thermometerwaarde om te rekenen, maar die correctiefactoren zijn ook maar gemiddelde waarden.

Waarschijnlijk zal men in de media berichten "dat een nacht van 3 op 4 november nog nooit zo zacht is geweest". Maar dagrecords hebben weinig of geen waarde en dienen enkel om te scoren in de media... Zie ook wat ik vroeger schreef over de waarde van dagrecords.

De zeer zachte minima zijn het resultaat van continue aanvoer van zachte oceaanlucht. Door de strakke wind komt die lucht zeer snel tot bij ons en krijgt ze niet de kans om af te koelen.

Het wordt ook overdag erg zacht, tot 16 à 17 graden, maar dat zijn geen uitzonderlijke waarden. Begin november kan het nog 19 tot 20 graden worden, bijvoorbeeld op 12 november 1995.

(20 oktober 2010) De koude bovenluchten (tot -32 graden op een hoogte van 5 km) zorgden vandaag zoals verwacht voor een aantal felle buien.

Ik had vanochtend in het weerbericht verteld dat de wolkenluchten wel eens heel spectaculair zouden kunnen uitpakken. Rond 10.45 uur fotografeerde ik deze prachtige shelfcloud.

Als je veel naar boven kijkt, zie je soms de wonderlijkste dingen.

(12 oktober 2010) De ruimte rond de aarde is niet volledig leeg. Er zweven allerlei rotsblokken die de baan van de aarde kunnen kruisen. Soms komt het tot een heel dichte nadering, soms zelfs tot een botsing.

Op 9 oktober 2010 werd in Arizona een klein object ontdekt, 2010 TD54. Het object heeft een diameter tussen 5 en 10 meter en zal vanmiddag om 12.51 uur rakelings langs de aarde vliegen. Rakelings, dat is op een afstand van 45.500 km. Ter vergelijking: de gemiddelde afstand aarde-maan is 384.000 km.

Het gebeurt vaker dat een klein object dichtbij de aarde passeert. Twee jaar geleden, op 7 oktober 2008, sloeg een object zelfs in.

(5 oktober 2010) ... daar zijn de winterprognoses weer. In de kranten wordt een Siberische winter voorspeld, waarbij men verwijst naar de prognoses van het kleine Britse weerbedrijf PWS.

Jawel, hetzelfde bedrijfje dat ons voor afgelopen zomer 40 graden en meer had voorspeld. Misschien nog eens lezen wat ik schreef op 4 september 2010 en op 23 maart 2010.

Voor november 2010 heeft PWS alvast twee totaal tegengestelde prognoses gemaakt. Tot vorig week kon je op hun site lezen:
Over all, average to above average rainfall for many areas, but a milder than average month, especially for Wales and southern England.

Sinds deze week luidt de prognose als volgt:
Over all, November will be a drier than average month, and a slightly colder than average month.

Beide prognoses werden gedateerd op zondag 4 juli 2010.

Zo kan ik het ook. Meer zelfs, ik voorspel dat alvast één prognose voor november 2010 juist zal zijn!

(2 oktober 2010) Ik kreeg van weeramateur Joachim Castelain een exemplaar van zijn boekje "De terugkeer van de muggen (één van de weermodellen)".

Joachim toont aan de hand van gedichten, verhaaltjes en tekeningen zijn fascinatie voor de grillen en de grollen van het weer in al zijn facetten.

Hij weet als geen ander een thema dat tot onze dagelijkse gespreksonderwerpen behoort lichtvoetig en humoristisch te bespelen.

Het is een verrassend, leerzaam en grappig boekje dat ik alle weerkijkers kan aanbevelen. Subliem geschreven en zeer goed geobserveerd.

Uitgever BOLA EDITIONS. Prijs 13,95 euro.

Info over de echte weermodellen vind je hier ;-).

(28 september 2010) Het KMI publiceert op deze sombere dinsdag een kaartje met de zonnestraling voor 2009.

Het bevestigt de algemene trend: aan de kust schijnt de zon meer dan in het binnenland. Op de Hoge Venen zijn er gemiddeld gesproken meer wolken dan elders. Zie ook hier.

De kaart is op een heel speciale manier tot stand gekomen. Men heeft namelijk alle wolkenbeelden van de geostationaire meteorologische Europese satelliet Meteosat (Meteosat Second Generation MSG) geanalyseerd.

Op die manier kan men een zeer goed beeld krijgen van de globale zonnestraling over een heel jaar.

In combinatie met grondmetingen is dit een schitterende techniek om de zonnestraling te bepalen voor eender welk punt van ons land.

(4 september 2010) Augustus is dus niet de supermaand geworden die was voorspeld door een Brits privé-weerbedrijfje. De grafieken zijn duidelijk. Ik voeg er nog aan toe dat we in augustus welgeteld drie zomerdagen hadden met meer dan 25 graden.

De media laten uitschijnen dat ik boos ben op alle Britse weermannen. Nee dus. Zoals ik al eerder schreef, is het Britse MetOffice (de grote broer van het KMI) recent gestopt met het maken van seizoensvoorspellingen, precies omdat ze niet goed zijn. Al de Britse weermannen en -vrouwen die het MetOffice als bron gebruiken (o.a. de BBC), staan dus "aan mijn kant". Niet dat men in Groot-Brittannië zich druk maakt om een Belgisch weermannetje ;-)

Het kleine weerbedrijfje PWS dat zich in zijn zomerprognose zo jammerlijk vergiste, vertelt nu aan de pers dat het hun eerste blunder was en dat ze in het verleden altijd juist waren. Niemand die dat checkt natuurlijk...

En dus heb ik het gecheckt.

Dat was niet makkelijk, want ondanks het feit dat PWS claimt dat ze zo goed zijn, vind je bijna nergens hun prognoses van de voorbije maanden en jaren. Zelf zou ik als klein weerbedrijfje al mijn oude maandprognoses juist wel publiceren, zodat iedereen kan zien dat ik juist was.

Gelukkig is er de Wayback-machine, zeg maar het Internet-archief. Ik heb toch wel aardig wat "oude" prognoses van PWS op de kop kunnen tikken. En dat was zeer interessant.

Van de 29 maandprognoses die ik vond, begonnen er maar liefst 21 met een periode van "unsettled weather". Ook hun meest recente prognose (voor september, oktober en november 2010) begint telkens met een "wisselvallige start". Op zijn minst vreemd.

De prognoses staan vol vage bewoordingen waarmee je zowat alle kanten op kan. Je mag niet vergeten dat het Verenigd Koninkrijk ongeveer acht keer groter is dan België. Als je in een maandprognose zegt dat er ergens te lande kans is op veel regen, heb je het dikwijls bij het rechte eind.

Ik heb alle maandprognoses voor gemiddelde temperatuur en neerslag (over het hele grondgebied van het Verenigd Koninkrijk) in de mate van het mogelijke vergeleken met de excellente maandrapporten van het MetOffice. En dan blijkt dat de maandprognoses van PWS absoluut niet zo goed zijn als ze zelf verkondigen in de pers.

Het tegendeel is waar: de maandprognoses bevatten zeer grote blunders. Enkele voorbeelden:

=> Men voorspelde een koude februari 2007. In werkelijkheid lag de gemiddelde temperatuur 1 tot 3 graden boven het gemiddelde.

=> Er werden door het kleine weerbedrijfje voor april 2007 normale temperaturen voorspeld. In werkelijkheid was het die maand uitzonderlijk warm.

=> Men voorspelde juni 2007 als het begin van een droge zomer. In werkelijkheid was de zomer van 2007 recordnat.

=> Februari 2008 zou een koude maand worden. In werkelijkheid lag de gemiddelde temperatuur in de UK ongeveer 2 graden boven het gemiddelde.

=> December 2008 zou qua temperaturen ongeveer normaal verlopen. In werkelijkheid was het de koudste december van de 21-ste eeuw.

=> De temperaturen zouden in februari 2009 eerst normaal zijn en te koud eindigen. In werkelijkheid gebeurde net het tegenovergestelde.

=> Juli 2009 zou geen neerslagproblemen geven. In werkelijkheid was juli 2009 uiterst nat, voor verschillende regios de natste juli sinds het begin van de waarnemingen.

=> September 2009 zou eindigen met wateroverlast. In werkelijkheid was het de droogste september sinds 1997.

En als uitsmijter nog deze: ik heb totaal tegengestelde prognoses gevonden voor dezelfde maand.

Dat doet me denken aan het verhaaltje van de dokter die altijd het geslacht van een boreling juist voorspelde. Hij zei steevast dat het een meisje zou worden. En als dat niet zo was, dan zei hij dat de ouders niet goed hadden geluisterd. Hij nam dan uit zijn lade een papier waarop zwart op wit stond dat het een jongen zou zijn. Altijd prijs!

En toch wordt door het weerbedrijfje vrolijk verkondigd dat het tot voor augustus 2010 nog geen enkele fout heeft gemaakt. Hoe is het mogelijk...

(22 augustus 2010) De media zijn heel goed in het brengen van slecht nieuws. De hittegolf in

Rusland en de overstromingen in China en Pakistan werden aangegrepen om extreme weerrampen in de verf te zetten.

Het Centre for Research on the Epidemiology of Disasters (CRED) brengt elk jaar een rapport uit over de rampen die de wereld het voorbije jaar hebben getroffen. Hun werkwijze is soms heel vreemd (zie mijn kritiek van 5 maart 2009).

Dit jaar is het CRED veel later dan gewoonlijk met het publiceren van zijn rapport. Dat rapport staat in schril contrast met de bevindingen van de voorbije jaren. Het CRED heeft berekend dat er in 2009 beduidend minder rampen waren dan het jaarlijkse gemiddelde voor de periode 2000-2008. Als dat geen goed nieuws is!

Vorig jaar verklaarde het CRED nog dat er nu in Europa vijf maal meer overstromingen waren en tien keer meer calamiteiten door extreme temperaturen dan 20 jaar geleden.

Dit jaar schrijven ze in hun rapport: "... it is difficult to identify a clear trend over time." Ik ben benieuwd wat ze volgend jaar zullen schrijven en hoe de media al dan niet zullen berichten over hun bevindingen.

Het CRED-rapport voor 2009 vind je hier. Meer info over extreem dodelijke weerrampen vind je hier.

(17 augustus 2010) Zoals verwacht is er de voorbije 48 uur zeer veel neerslag gevallen. De neerslagzone kwam uit het zuidoosten en trok heel langzaam richting kust. Daar kwam ze tot stilstand en schoof vervolgens heel traag opnieuw naar het oosten. Daardoor liepen de neerslaghoeveelheden hoog op. Normaal valt er op een hele maand augustus in Vlaanderen ongeveer 70 mm neerslag.

Er zijn ook een heleboel secundaire meetstation die maar om de 24 uur hun waarnemingen doorsturen. Hier spant Moerbeke-Waas de kroon. Tussen 15 augustus om 8 uur en 16 augustus 2010 om 8 uur werd 85,4 mm neerslag gemeten.

Wie zei er ook weer dat de zomer superdroog zou verlopen en dat we voor september geen regen van betekenis zouden krijgen? En waar blijft trouwens dat hitterecord van augustus? ;-)

(12 augustus 2010)

Milieusatellieten houden van bovenuit voortdurend de aarde in het oog. De NASA publiceert al jaren wereldkaarten met de gemiddelde dagtemperaturen voor de continenten. De gegevens worden telkens gegroepeerd per periode van 8 dagen.

Hoe blauwer een regio, hoe koeler de dagtemperaturen zijn in vergelijking met het gemiddelde voor die streek. Hoe feller de rode kleur, hoe warmer de regio in de desbetreffende periode was in vergelijking met het gemiddelde voor die periode. Zwart op de continenten wil zeggen dat de temperatuur "normaal" was.

Dit is zeer interessant. De hitte in Rusland is duidelijk al geruimte tijd aan de gang. De warmste zomer aller tijden voor West-Europa, zoals aangekondigd in de media, blijkt nog heel goed mee te vallen ;-)

(31 juli 2010) Juli 2010 was een warme maand. Maar zij die beweerden dat het de warmste julimaand ooit zou worden, waren fout. Juli 2010 komt op de vijfde plaats. De julimaanden van 2006, 1994, 1983 en 1995 waren nog warmer. Meer info vind je hier.

Een Britse weergoeroe die op de voorpagina van de Vlaamse kranten voorspelde dat we pas in september regen zouden krijgen, had het ook niet bij het rechte eind. Zijn prognose over een superzonnige julimaand mag ook al naar de prullemand, want juli 2010 raakt niet eens in de top 10. Het verschrikkelijke onweer van 14 juli 2010 zag het Britse orakel jammer genoeg niet aankomen. De man verkondigde wel dat begin augustus enkele warmterekords zouden sneuvelen. Ik ben benieuwd.

De beste stuurlui staan aan wal ;-)

(15 juli 2010)

Dag	Minimumtemperatuur	Maximumtemperatuur
6 juli 2010	12.5	21.7
7 juli 2010	11.8	27.4
8 juli 2010	16.2	31.2
9 juli 2010	19.6	33.2
10 juli 2010	20.3	32.4
11 juli 2010	19.5	31.1
12 juli 2010	18.9	25.2
13 juli 2010	15.4	27.3
14 juli 2010	18.8	28.6
15 juli 2010	15.8	23.0

Als we in Ukkel op vijf opeenvolgende dagen een maximumtemperatuur van meer dan 25 graden halen, en op drie van die vijf dagen bedraagt de maximumtemperatuur meer dan 30 graden, is de hittegolf een feit.

De hittegolf blijft duren totdat het Ukkelse kwik op een dag geen 25 graden haalt als maximumwaarde. Vandaag een maximumtemperatuur van 23.0 graden en dus het einde van de hittegolf. Deze hittegolf heeft 8 dagen geduurd.

(14 juli 2010) Om 16 uur bedroeg de temperatuur aan zee 17 graden, in Kleine Brogel was het toen 33 graden! Precies dat contrast heeft de onweders in de vooravond lokaal extra hevig gemaakt. In Ukkel kreeg de pluviometer 26 mm neerslag te slikken, Florennes haalde zelfs 27 mm. In de andere officiële weerstations werden 10 tot 25 mm gemeten. Dit zijn niet echt grote neerslaghoeveelheden.

Wel ging de wind fel te keer en dat heeft veel schade veroorzaakt, vooral in Vlaams-Brabant, Limburg en in de Ardennen. In Ransberg werd een rukwind van 119 km/h gemeten. In Bierset (Luik) werden windsnelheden tot 122 km/h waargenomen. Florennes haalde tot 130 km/h en Elsenborn spande de kroon met 137 km/h. Dit zijn zeer hoge windsnelheden die maar zelden worden gemeten in onweders.

(12 juli 2010) Shelfcloud boven Brussel - 12 juli 2010 - Frank Deboosere

Vanochtend tijdens het fietsen naar VRT een prachtige shelfcloud gezien (en daarna even in de gietende regen gezeten).

Hier vind je voor de verschillende zomers het aantal tropische dagen of hittedagen.

(10 juli 2010) In de vooravond zijn vanuit het zuiden de donderwolken verschenen. Vooral in de provincies Vlaams-Brabant en Antwerpen was er wateroverlast. In Ukkel viel 19 mm neerslag, in Sint-Katelijne-Waver zelfs 23 mm. De onweders waren plaatselijk hevig.

Zoals verwacht waren de neerslaghoeveelheden zeer ongelijk verdeeld over Vlaanderen. Kleine Brogel kreeg 13 mm, Zaventem 5 mm, Diepenbeek 3 mm en Koksijde bijna niks.

(9 juli 2010) We zijn op weg naar een echte landelijke (binnenlandse) hittegolf.

Voor zaterdag en zondag verwachten we maxima van meer dan 30 graden. En dan is de hittegolf een feit. Die hittegolf blijft dan duren totdat we op een dag onder de 25 graden als maximumtemperatuur duiken. En dat kan nog wel eventjes duren...

Vandaag was het zeer warm, maar het warmterecord van 2 juli jl. werd bijna nergens gebroken. Voorlopig blijft 2 juli 2010 dus nog steeds de warmste dag van het jaar.

(2 juli 2010)

Uit: Meer weer

(1 juli 2010) Als ik de kranten en sommige weermensen mag geloven beleven we nu al een hittegolf van jewelste. Om toch maar te kunnen scoren en de eerste te zijn, nemen velen hun wensen voor werkelijkheid...

Het is inderdaad warm voor de tijd van het jaar. In Limburg is de maximumtemperatuur al enkele keren boven de 30 graden gekomen, maar in het grootste deel van het land was die 30 graden nog niet gehaald. Dat is vandaag voor de eerste keer gebeurd. In Ukkel steeg het kwik tot 30,5 graden. Alle kranten die de voorbije dagen al uitpakten met verhitte artikels over nooit geziene warmte, waren dus fout.

Er bestaan verschillende definities van wat een hittegolf is. De klimatologen spreken over een hittegolf als de maximumtemperatuur in Ukkel gedurende vijf dagen minstens 25 graden haalt, en als bovendien drie van die vijf dagen de maximumtemperatuur minstens 30 graden haalt.

Het ministerie van Volksgezondheid definieert een hittegolf als een periode van drie opeenvolgende dagen met een gemiddelde dagtemperatuur van meer dan 30 graden en een gemiddelde nachttemperatuur van meer dan 18 graden. Het is inderdaad zo dat vooral de nachtelijke warmte als hinderlijk wordt ervaren.

Zelf hou ik me aan de officiële definitie van Ukkel.

(19 juni 2010) Ik krijg de laatste tijd verschillende mails van mensen die zich ongerust maken over de grote frequentie van winden uit het noorden, het noordoosten en het oosten.

Mij is het ook al opgevallen, zeker omdat ik alle woon-werkverkeer met de fiets doe. Die dekselse noordooster maakt het me niet makkelijk. Maar moeten we ons nu zorgen maken? Zal de wind in de toekomst nooit meer zijn vertrouwde zuidwestelijke hoekje vinden?

Bij de collega's van het Nederlandse KNMI vond ik een heleboel windstatistieken. In de periode tussen 1906 en 2009 waren er in de Nederlandse hoofdstations twee zomers met een overwegende windrichting tussen noord en oost. Ik vond twee winters en vier herfsten.

Maar er waren maar liefst 18 lentes waarin de wind hoofdzakelijk uit noord tot oost kwamen. Je vindt in de volksweerkunde trouwens veel weerspreuken die verwijzen naar de noordelijke winden in de lente en de maand juni.

Leent noordenwind aan juni de hand,
zo waait hij het koren in het land.

Niet meteen ongerust zijn dus. De huidige perioden met noordelijke luchtstromingen kan nog enkele dagen aanhouden, maar op lange termijn is er geen reden tot paniek.

Ik ben eerder geneigd te zeggen dat de voorbije jaren de zuidwestelijke winden veel vaker voorkwamen dan normaal. En in vergelijking daarmee valt het nu natuurlijk extra op als de wind "verkeerd" zit. We zijn het niet meer gewoon...

(21 mei 2010) In de kranten wordt weer druk gespeculeerd over de nakende zomer. Want volgens een Brits weerbedrijfje zullen we 40 graden halen en wordt het dus een schroeihete zomer.

Dit is oud nieuws... Oud nieuws dat na twee maanden nog eens op de mensen wordt losgelaten. Kijk naar wat ik in deze rubriek schreef op 23 maart 2010.

Schande. Journalisten zouden moeten leren om hun bronnen te checken.

(18 mei 2010) In de nacht van 17/18 mei 2010 is tussen 20 uur en 6 uur onze tijd een aswolk afkomstig van de Eyjafjallajökull van noordwest naar zuidoost over ons land getrokken.

Het satellietbeeld is een RGB-dust opname van de Meteosat-satelliet, gemaakt op 17 mei 2010 om 22 uur onze tijd. Het gaat om een opname met "valse" kleuren. De aswolk kleurt roze.

Ondertussen blijft de Eyjafjallajökull maar van katoen geven... Dit zijn fantastische beelden en ook het geluid is indrukwekkend!

(17 mei 2010) Volgens de allerlaatste prognoses van het Britse Met Office zullen de grootste concentraties van de aswolk een oostelijker koers volgen. In ons land blijft het ook morgen voorzichtig vliegen, maar het kan. Piloten moeten rapporteren en de vliegtuigmotoren worden extra nagekeken op vulkanisch stof.

Morgen en overmorgen zijn de grootste concentraties voor het noorden van Nederland en Duitsland, en voor Denemarken.

(16 mei 2010)

De Eyjafjallajökull wil maar niet stoppen. Gisterenmiddag maakte de Europese milieusatelliet ENVISAT dit spectaculaire beeld van de IJslandse vulkaan.

De aswolk heeft ondertussen opnieuw Groot-Brittannië bereikt. Het Britse Met Office waarschuwt dat morgenochtend om 2 uur een groot deel van het Britse luchtruim hinder zal ondervinden. Op de kaart rechts staat de zwarte kleur voor een no fly-zone. In het rode gebied moet men alert zijn. De kaarten geldt voor een vlieghoogte tussen 0 en 6000 meter.

Voorlopig bereikt de aswolk het Europese vasteland nog niet. Maar de volgende dagen krijgen we noordelijke tot noordwestelijke luchtstromingen en dat is niet meteen een gunstige windrichting...

(11 mei 2010)

En de Eyjafjallajökull? Die blijft rustig doorblazen. Op het NOAA-satellietbeeld van vanochtend is de stofwolk overduidelijk zichtbaar.

(9 mei 2010) Bron London VAAC

Het vulkaanstof van de Eyjafjallajökull blijft het luchtverkeer hinderen. Op dit kaartje van het Volcanic Ash Advisory Centre van London zie je hoe een deel van het stof in de loop van de dag delen van het Franse en het Britse luchtruim belaagt. Ook delen van Spanje, Portugal, Italië en de Balkan worden bedreigd.

Ook de transatlantische vluchten kunnen hinder ondervinden van het vulkaanstof.

Bron ESA - ENVISAT

De Eyjafjallajökull zelf blijft ondertussen zeer aktief. Dit is een beeld dat de Europese milieusatelliet Envisat maakte op 8 mei 2010.

(6 mei 2010) Bron ESA- ENVISAT

De Eyjafjallajökull mag dan al uit het nieuws zijn verdwenen, de vulkaan is nog altijd erg aktief. Op dit beeld van de Europese ENVISAT-milieusatelliet zie je hoe de aswolk eerst wordt weggeblazen door een strakke westelijke wind. Maar dan neemt de noordenwind de bovenhand en buigt de stofwolk zich af richting Europa.

Gelukkig voor ons is de wolk niet voor ons. Verderop draait de wind immers naar het noordoosten. Daardoor is enkel Ierland (en bij uitbreiding ook een deel van Schotland) bedreigd.

De meeste West-Europese luchthavens kunnen rustig verder werken. Wel is het mogelijk dat piloten op vluchten naar Amerika even een ommetje moeten maken om de aswolk over de Atlantische Oceaan te mijden.

(22 april 2010) Op veel plaatsen binnenlandse vrieskou en dus schadelijke nachtvorst. Dit zijn de minima opgetekend vanochtend om 8 uur. Voor de jonge bloesems in Haspengouw was dit een "Katarakt-nacht"...

(21 april 2010) Bron NOAA - HYSPLIT

Op dit kaartje zie je wat er gebeurt met een stofdeeltje dat zich vanochtend op een hoogte van 2 (rood), 4 (blauw) en 6 km (groen) boven de vulkaan bevindt.

Maar er is ook goed nieuws. De Eyjafjallajökull was de voorbije 24 uur minder aktief. De as steeg niet meer zo hoog. Regen en sneeuw deden het goedje ook sneller neerslaan.

Naarmate het weekend dichtbij komt, schakelen we over op oostelijke tot zuidelijke luchtstromingen. Ook dat is positief voor West-Europa.

Meer achtergrondinformatie over het verband tussen vulkanen, weer en klimaat vind je hier.

(20 april 2010) Bron NOAA - HYSPLIT

Alles hangt natuurlijk af van de vulkaan zelf... maar op deze kaart zie je duidelijk dat eventuele aswolken nog altijd over de Noordzee naar Europa trekken.

De voorbije uren spuwde de Eyjafjallajökull nog altijd as tot op een hoogte van 4 tot 5 km. De rode lijn op het kaartje rechts geeft aan wat er gebeurt met een asdeeltje dat vanmiddag om 14 uur onze tijd zich op een hoogte van 5 km boven de vulkaan bevindt. Anderhalve dag later is die as boven België.

En toch gaat het luchtruim opnieuw open. Men wil proberen om heel kort op de bal te spelen en de situatie op de voet te volgen. Ik hoop maar dat dit goed afloopt.

Het beeld links toont de vulkaan op 20 april 2010 om 14.15 uur. De foto werd gemaakt door de Europese milieusatelliet Envisat.

Een kanttekening: allicht is het moederdag. De bloemen daarvoor moeten per vliegtuig massaal worden ingevoerd uit Kenia. Uit Kenia? De aswolkperikelen maken duidelijk dat producten uit de hele wereld per vliegtuig worden ingevlogen. Globalisering...

(19 april 2010) Bron ESA - ENVISAT - 19 april 2010

Een schitterend beeld gemaakt door de Europese milieusatelliet ENVISAT vandaag om 14.40 uur onze tijd. Moet er nog zand (stof) zijn?

Dit is een resultaat van een computerberekening. We gaan na waar een stofdeeltje dat zich op dinsdag 20 april 2010 om 2 uur 's ochtends boven België bevindt, vandaan komt.

De rode lijn doet dat voor een stofdeeltje op 3000 meter hoogte. De blauwe lijn vertelt het verhaal van een stofdeeltje dat zich op 6000 meter hoogte boven België bevindt. De groene lijn beschrijft waar een stofdeeltje op 9000 km vandaan komt.

Dit is duidelijk. De stofdeeltjes die morgen hoog boven België zweven, zijn een dag tevoren vertrokken in de onmiddellijke omgeving van IJsland.

Een onbekende blijft, en dat is de vulkaan zelf. Als de Eyjafjallajökull de volgende dagen inderdaad tot rust komt, zijn er geen nieuwe stofdeeltjes.

Zelfde computerberekening als hierboven, maar nu voor een stofdeeltje dat zich op woensdag 21 april om 2 uur boven het centrum van ons land bevindt. Ook de stofdeeltjes op een hoogte van 6000 en 3000 meter komen dan uit de buurt van IJsLand.

(18 april 2010)

Als je de zonsopgang van vanochtend 18 april door de computer haalt en 25 keer versnelt, krijg je dit verbluffende resultaat.

Vanochtend al vroeg uit de veren om nieuwe opnames te maken van de prachtige kleurschakeringen die de aswolk van de Eyjafjallajökull teweegbrengt. En het was weer bingo. Ik heb anderhalf uur genoten.

Dit kaartje simuleert wat er gebeurt met stofdeeltjes die om 0 uur maandagochtend door de vulkaan worden uitgestoten. Een stofdeeltje dat een hoogte van 9000 meter bereikt (de groene lijn) bevindt zich een dag later over Zweden en trekt verder naar het oosten.

Een stofdeeltje op 6000 meter hoogte (de blauwe lijn) volgt ook een oostelijke koers. Een stofdeeltje dat een hoogte van 3000 meter haalt (de rode lijn), gaat via Groot-Brittannië en Polen naar Finland.

Dit ziet er niet goed uit... Alles hangt er natuurlijk van af of de vulkaan zo actief blijft. Maar we schakelen begin volgende week over op lucht uit het noorden tot het noordwesten. Dat is geen goede hoek.

Op deze beelden van het London Volcanic Ash Advisory Centre zie je de gebieden waar het gevaarlijk vliegen is. De kaartjes gelden voor 18 april om 12 uur UT, 18 uur UT en voor 19 april om 0 uur UT en 6 uur UT (Universal Time). Ter herinnering: 6 uur UT = 8 uur onze tijd.

Naarmate de tijd vordert, breidt de aswolk zich uit. Omdat het boven de Noordzee niet of nauwelijks regent, worden de asdeeltjes niet uit de lucht gewassen. En daarom kunnen ze vertrekken voor een lange, lange reis.

(17 april 2010) Zonsondergang 17 april 2010 - Frank Deboosere

... Einde van een drukke dag. Maar de zonsondergang was prachtig, met heel veel verzadigde kleuren. Zonsondergang 17 april 2010 - Frank Deboosere

De Europese milieusatelliet Envisat maakte vandaag om 14.09 uur onze tijd deze spectaculaire opname van IJsland en omgeving. De Eyjafjallajökull was op dat ogenblik zeer actief. De aswolk trekt naar het zuiden en maakt vervolgens een bocht naar het zuidoosten - geheel in overeenstemming met de atmosferische computermodellen.

Dit is een sterke uitvergroting van de opname hierboven.

Envisat werd gelanceerd op 31 maart 2002 met een Ariane 5-raket. Het toestel draait in een polaire baan rond de aarde op een hoogte van ongeveer 790 km. Deze opname is gemaakt met het meetinstrument Meris.

Dergelijke vulkanische aswolken zijn levensgevaarlijk voor vliegtuigen. Als je in zo'n wolk terechtkomt, wordt je toestel gezandstraald. De motoren vallen uit. Alle meetapparatuur slaat tilt. Daarom is het luchtruim in veel Europese landen gesloten.

"Is er nu minder vervuiling?", vraagt een kijker. Wel, er zijn alvast geen contrails meer, geen vliegtuigstrepen in de lucht. En de buienradar kan nu optimaal werken. Voorts merken we weinig verschil met anders. De aswolk zelf bevindt zich boven België en bereikt de grond niet. De luchtvervuiling veroorzaakt door de vliegtuigen is maar een fractie van de luchtvervuiling die het verkeer, de industrie, de landbouw en de energiesector produceren.

Ochtendschemering 17 april 2010 - Frank Deboosere

Vanochtend alweer prachtige schemeringskleuren! Je moet wel vroeg opstaan om de echte schemeringskleuren te zien. Ik maakte deze foto vanochtend om 6.00 uur.

Op deze beelden van het London Volcanic Ash Advisory Centre zie je de gebieden waar het gevaarlijk vliegen is. De kaartjes gelden voor 17 april om 12 uur UT, 18 uur UT en voor 18 april om 0 uur UT en om 6 uur UT (Universal Time). Ter herinnering: 6 uur UT = 8 uur onze tijd.

De gebieden boven west-Europa blijven "vervuild" omdat er in deze regio op de verschillende hoogten maar weinig wind is.

Dit kaartje simuleert wat er gebeurt met stofdeeltjes die om 10 uur zaterdagochtend door de vulkaan zijn uitgestoten. Een stofdeeltje dat een hoogte van 8000 meter bereikt (de groene lijn) bevindt zich een dag later over Noorwegen en na 72 uur zelfs nabij Nova Zembla.

Een stofdeeltje op 5000 meter hoogte (de blauwe lijn) volgt een zuidelijker koers en strandt na drie dagen ten westen van Ierland.

Een stofdeeltje dat een hoogte van 3000 meter haalt (de rode lijn), arriveert na 72 uur boven Ierland.

Het is duidelijk dat de luchtstromingen niet meteen ideaal zijn. Alles hangt er natuurlijk van af of de vulkaan zo actief blijft. Als dat zo is, krijgen we de volgende dagen nog vulkanische aswolken en ligt het vliegverkeer boven grote delen van Europa stil.

(16 april 2010) Ochtendschemering 16 april 2010 - Frank Deboosere

Vanochtend vroeg was het nog helder. Ik kon heerlijke schemeringskleuren fotograferen met een 25 mm-groothoek. En geen enkel vliegtuigspoor om het beeld te ontsieren ;-)

Meer foto's vind je hier.

Op de simulatie links kan je zien wat er gebeurt met stofdeeltjes die door de vulkaan worden uitgebraakt tot op een hoogte van respectievelijk 3000, 6500 en 10000 m boven de zeespiegel.

Het is maar een momentopname. Maar het geeft toch een idee waar de stofdeeltjes zoal kunnen opduiken na 48 uur. Dit illustreert heel mooi dat op verschillende hoogten de wind dikwijls waait uit andere richtingen.

Meer info over de meest voorkomende windrichtingen in België vind je hier.

De verschillende atmosferische modellen geven aan dat de stofwolk zich nu heeft verspreid over een groot deel van Europa. Op dit beeld van het London Volcanic Ash Advisory Centre zie je hoe de wolk de volgende uren zal evolueren.

(15 april 2010) De uitbarsting van de IJslandse vulkaan Eyjafjallajökull zorgt voor een grote as- en stofwolk die zich de volgende dagen geleidelijk tussen de 40-ste en de 70-ste graad (noorderbreedte) zal uitspreiden.

Vulkanische stofwolken komen vaak voor. Ik schreef er al over op 31 maart 2009 en op 17 augustus 2008. Ze kunnen het vliegverkeer ernstig hinderen. De vulkanische asdeeltjes hebben diameters tot 2 mm en kunnen een vliegtuig helemaal zandstralen. De vliegtuigmotoren vallen uit. Alle elektronische en mechanische componenten van het vliegtuig kunnen de geest geven.

Aan de grond zijn de gevolgen veel minder ernstig. Ik verwacht dat de schemeringskleuren de volgende dagen en weken intenser zullen zijn. Het vulkanische stof blijft immers heel lang hangen in de hogere luchtlagen. Uiteindelijk zal het er uitregenen.

Op het satellietbeeld van de AQUA-satelliet (NASA) is de vulkanische aspluim prachtig zichtbaar als een langgerekte bruine wolk boven de witte bewolking.

Voorlopig is er weinig beweging in de atmosfeer. De aswolk kan dus nog een tijdje het Europese luchtruim blijven plagen.

Als het zou gaan om een zeer zware vulkaanuitbarsting, kunnen vooral de fijne stofdeeltjes zelfs maanden in de atmosfeer aanwezig blijven en op die manier zorgen voor een koele zomer. Dat was bijvoorbeeld het geval in 1991 toen op de Filipijnen de Pinatubo uitbarstte.

In 1783 was er een reeks verschrikkelijk zware uitbarstingen van de IJslandse vulkaan Laki. Als gevolg hiervan was er zware hongersnood in IJsland. Het hele noordelijk halfrond was maandenlang gehuld in een droge mist , een soort waas die de zon versluierde. De hongersnoden die daarop volgden, zouden mee aan de oorzaak liggen van de Franse revolutie.

Zo'n vaart zal het nu wel niet lopen ;-)

(23 maart 2010) Elk jaar is het hetzelfde liedje. Een of ander onbekend bedrijfje lanceert een heel straffe weerprognose met als enige doel de internationale pers te halen. De media zijn inderdaad gebrand op straffe uitspraken.

Dit keer komt de uitspraak van het bedrijfje "Positive Weather Solutions". Zij beweren dat het de heetste zomer aller tijden wordt. Ze baseren hun uitspraak op "historic seasonal trend statistics". Zeer nauwkeurig, zeggen ze zelf, zo hadden ze de koude winter 2009-2010 perfect zien aankomen. Meer zelfs, met 1 enkele formule kunnen ze het weer voor heel Europa correct voorspellen. Wonderlijk is dat...

Seizoensvoorspellingen staan nog in de kinderschoenen. Recent nog besliste het Britse Met Office om geen seizoensvoorspellingen meer te geven, precies omdat er nog zoveel onbekenden zijn. Op basis van historische gegevens een heel seizoen voorspellen, is al helemaal larie. Er is geen statistisch verband tussen een koude winter en een hete zomer.

Voor onze regio moeten we terug naar de koude winter van 1946- 1947 (zelfs de zee was bevroren) die werd gevolgd door een van de heetste zomers ooit, met vier hittegolven. Maar de hete zomer van 1834 werd voorafgegaan door een zeer zachte winter.

Als je wil, kan je zelf de winters in Ukkel met de zomers in Ukkel vergelijken op mijn klimaatpaginas. Werden de hete zomers van 1911, 1976 en 2003 voorafgegaan door strenge winters? Vormden de vrieswinters van 1844- 1845, 1890- 1891 of (recenter) 1984- 1985 de aanloop naar spectaculaire zomers?

Kijk ook eens op deze pagina voor een "supervoorspelling" van Piers Corbyn (data 8 november 2007 en 25 november 2007).

Tenslotte dit: het bedrijf Positive Weather Solutions (PWS) hecht geen geloof aan Global Change. Op hun site kan o.a. lezen dat Kopenhagen 2009 alleen tot doel had de mensen schrik aan te jagen, en dat de wereld op termijn zal afkoelen. Dat is nog eens een gedurfde uitspraak ;-)

(18 februari 2010) Einde van de derde koudegolf die begon op 8 februari 2010.

(12 februari 2010) Sinds 8 februari 2010 is het opnieuw erg koud. Vanaf vandaag kunnen we opnieuw van een koudegolf spreken. Het is al de derde koudegolf die we deze winter meemaken. Voor de definitie van koudegolf verwijs ik naar 7 januari 2010 op deze pagina.

(10 februari 2010) Vandaag een medialawine over me heen gekregen naar aanleiding van de sneeuw die vanochtend vooral in het centrum van het land gevallen is.

Ik had gewaarschuwd voor 1 tot 2 cm vooral in het noordwesten van het land. De sneeuwzone is iets meer opgeschoven naar het centrum. Vooral de as Antwerpen-Brussel-Charleroi heeft tijdelijk vrij intense sneeuwval gekregen. Die sneeuw viel net voor en tijdens de ochtendspits. Bovendien viel de sneeuw bij zeer negatieve temperaturen (in Vlaanderen tussen MIN 2 en MIN 7 graden), waardoor het goedje bleef liggen, strooizout of geen strooizout.

Enkele sneeuwhoogtes: Koksijde 1 cm, Chievres 2 cm, Ukkel en Beauvechain 4 cm, Deurne en Florennes 5 cm, Zaventem 6 cm, Kleine Brogel en Diepenbeek 0 cm. Dit zijn zeker geen grote sneeuwhoeveelheden.

Fietsen ging niet vanochtend. Maar de trein was een perfect alternatief ;-)

(27 januari 2010) Het heeft vanochtend opnieuw stevig gevroren. Dit zijn de minima opgetekend vanochtend om 7 uur.

(9 januari 2010) In de kranten werd uitgebreid en overdreven gewaarschuwd voor sneeuwstorm Daisy. "Daisy zal een heuse sneeuwstorm veroorzaken, zelden gezien de voorbij jaren in onze contreien", werd gezegd.

Tja... we hebben nooit gesproken over een sneeuwstorm. Windkracht 6 is niet hetzelfde als windkracht 9. Het is niet omdat de sneeuw in alle kiertjes en spleetjes zal kruipen, dat het een sneeuwstorm is. Zoals wel vaker gebeurt, nemen de media hun wensen voor werkelijkheid en stellen ze de zaken erger voor dan ze zijn. Misschien moeten ze eens mijn boek "Meer weer" lezen: daar staat heel interessante informatie in, bijvoorbeeld over naamgeving bij Europese depressies en hogedrukgebieden.

Geen Daisy dus. Aan platte commercie doe ik niet mee.

(7 januari 2010) We kunnen nu officieel spreken van een koudegolf. De definitie zegt dat je vijf opeenvolgende dagen moet hebben met negatieve minima, en dat op drie van die vijf dagen ook de maximumtemperatuur negatief moet zijn.

Op 3 en op 5 januari 2010 waren de minima negatief maar overdag kwamen we nog even boven het vriespunt. Op 4, 6 en 7 januari 2010 is het ook overdag blijven vriezen. We zijn dus vertrokken voor een koudegolf. Die zal duren zolang de minima negatief blijven. Het zou dus wel eens een lange koudegolf kunnen worden.

(4 januari 2010) De vriezeman is in het land. Dit zijn de minima opgetekend vanochtend om 7 uur.

Terug naar beginpagina

Statistieken:
Online: 13
Vandaag: 128
Laatste week: 9.480
Pagina's: 38.754.327
sinds 15 aug 2010