Wanneer hebben we in Ukkel de eerste nacht met vrieskou?


Op deze grafiek zie je wanneer voor elk jaar in Ukkel de eerste nachtelijke vrieskou van het winterseizoen wordt opgetekend. Een dag waarop de minimumtemperatuur negatief is, wordt een vorstdag genoemd.


In 1864 en 1881 werd de eerste vorstdag van het seizoen opgetekend op 5 oktober. Het zijn de vroegste vorstdagen ooit. Hier moet wel bijgezegd worden dat de waarnemingen van de 19-de eeuw maar een nauwkeurigheid hebben van 0,4°C.


Land- en tuinbouw zijn natuurlijk erg geïnteresseerd in de eerste datum waarop nachtvorst kan voorkomen. Iedereen heeft wel eens gehoord van de IJsheiligen, de periode waarin de laatste schadelijke nachtvorst mogelijk is.

Welnu, de IJsheiligen hebben broertjes... de IJsduivels! In de volkskalender zien we ze stilaan opduiken in oktober, met daarin heiligen als Sergius, Dionysius, Lucas, Severinus, Crispinus, Simon en Judas.

"Met Sergius de winter begint, Sint Matronas de koude bindt." (7 oktober)
"Sint Denijs geeft al wel eens ijs." (9 oktober)
"Als Sint Lucas zijn mantel draagt, vriest het dat het kraakt." (18 oktober)
"Sint Severijn, oude pater, smijt een koude steen in het water." (23 oktober)
"Is Crispiaan klaar, snel is de winter daar." (25 oktober)
"Zijn Simon en Judas voorbij, dan is de winter kort nabij." (28 oktober)


In de 19-de eeuw en de eerste helft van de 20-ste eeuw werd de eerste vorstdag gemiddeld gesproken opgetekend rond 7 november. Sindsdien is de eerste vorstdag verlaat. Tegenwoordig valt de eerste vorstdag gemiddeld gesproken rond half november. Maar er zijn (en blijven) wel grote variaties van jaar tot jaar.


Het meten van de temperatuur is niet zo eenvoudig als het lijkt.


Ik heb voor de berekening van de vorstdagen al de nodige correctiefactoren toegepast. Tot mei 1983 gebeurden de waarnemingen immers in een open thermometerhut.


Je kan de data voor de eerste vorstdag van de 20-ste eeuw dus vergelijken met de gegevens van de 21-ste eeuw. De data voor de 19-de eeuw zijn louter indicatief.


De grafiek is interactief: je kan onmiddellijk de gegevens in detail bekijken door er met de muis over te gaan.


De horizontale lijn geeft de gemiddelde datum (gemeten over de periode 1833-2023) waarop de eerste nachtelijke vrieskou wordt opgetekend: 9 november.


De rode lijn berekent het lopend gemiddelde over 30 jaar.



Terug naar het vorige menu
Statistieken:
Online: 23
Vandaag: 667
Laatste week: 9.285
Pagina's: 38.634.509
sinds 15 aug 2010