Verandert het klimaat?

We weten allemaal dat het weer heel erg kan verschillen van dag tot dag. Er lijkt vrijwel geen patroon te zitten in het weerverloop. Toch is er regelmaat in het weer. De seizoenen komen elk jaar terug. En als je op nog iets langere termijn kijkt, kan je alle weersverschijnselen statistisch samenbrengen onder de noemer klimaat.


Het klimaat van een bepaalde streek is per definitie het gemiddelde over een periode van 30 jaar van weerelementen als temperatuur, neerslag en zonneschijnduur. Het klimaat leek vroeger in een mensenleven nauwelijks te variëren. Weliswaar waren er soms hete zomers en ijskoude winters, maar die werden dan gecompenseerd door koele regenzomers en smeltwarme januarimaanden.


Toch is het klimaat geen constant gegeven. In de Middeleeuwen was er in Europa een warme periode met warme zomers en zachte winters. Wetenschappers spreken in dat verband van het klimaatoptimum. In de 17-de en 18-de eeuw was er in onze streken een wat koude periodere, de zgn. Kleine IJstijd. En ook de 19-de eeuw was in Europa tamelijk koud. Sindsdien is het geleidelijk warmer geworden.


Dat het klimaat verandert, is niet ongewoon. Grote zeestromingen veranderen van koers. De Warme Golfstroom voorziet West-Europa al enkele millennia van zachtere temperaturen dan aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, maar dat is niet altijd zo geweest. De zon (de moeder van alle weer) is niet altijd constant in de tijd en durft wel eens uitpakken met een verkoudheid of een koortsig griepje. Niks aan de hand, klimaatveranderingen zijn van alle tijden.


Ruim honderd jaar geleden ontstond de theorie van het versterkte broeikaseffect. De atmosfeer van de aarde houdt de zonnewarmte vast, wat resulteert in een natuurlijk broeikaseffect. Maar sommige van die broeikasgassen worden door de mens extra aangemaakt. Die extra broeikasgassen (koolstofdioxide en methaan zijn de belangrijkste) worden in alsmaar grotere hoeveelheden in de dampkring gepompt. Ze verstoren het evenwicht, waardoor de aarde opwarmt. Sneller en sneller. En dat is niet goed.


Dit versterkte broeikaseffect was lange tijd een hippe theorie zonder meer. Andere professoren waarschuwden voor een afkoeling van de aarde, omdat er meer en meer stof in de dampkring terechtkomt. Dat stof blokkeert het zonlicht. De zon geeft minder licht, dus minder warmte. We zouden op weg naar een nieuwe IJstijd.


Als je de statistieken van Ukkel of algemener de statistieken van de aarde bekijkt, kan je er niet onderuit: de aarde is de afgelopen decennia in snel tempo warmer geworden.


De menselijke factor versnelt alles en maakt het ook extremer. Interessante lectuur is het laatste rapport van het IPCC, het klimaatpanel van de Verenigde Naties: www.ipcc.ch/


Daaruit blijkt dat de toekomst van de aarde niet echt rooskleurig is. Tegen het jaar 2100 is de gemiddelde temperatuur op aarde gestegen tussen 0,3 en 4,8 graden. De zeespiegel is gestegen tussen 26 en 82 cm. Alle computermodellen voorspellen warmer weer en hogere zeeën, maar er is nog onzekerheid. We weten nog te weinig over het verband tussen de wolken, de oceanen en het klimaat. En vooral: we weten niet hoe snel de mensheid bereid zal zijn om te evolueren naar een koolstofneutrale economie.


“An inconvenient truth”, de film van Al Gore, bracht alles in een stroomversnelling. Cijfers en droge wetenschappers vermogen immers minder dan de machtige massamedia. Veel mensen weten ondertussen wel dat ons grenzeloos consumptiegedrag de fundamenten van moeder aarde doet wankelen. Maar als het er op aankomt om vriendelijker te zijn voor de natuur, schuiven we de zwarte piet door naar de anderen. Voor de gewone burger is de industrie de grote schuldige. De industrie zegt dat ze gewoon inspeelt op de vraag van de consumerende burger.


Over één zaak zijn vrijwel alle wetenschappers het eens: het gaat niet goed met de aarde. We moeten dringend werk maken van een zuiniger energiebeleid en van een milieuvriendelijkere, circulaire economie. Onze visie op mobiliteit en landbouw moet veranderen. Er is geen alternatief: we hebben maar één aarde.


Hier lees je wat je zelf kan doen om de klimaatverandering af te remmen.


Nog andere vragen?

Statistieken:
Online: 11
Vandaag: 173
Laatste week: 9.466
Pagina's: 38.639.907
sinds 15 aug 2010